Omgevingswetgeving – stand van zaken

Zoals het er nu naar uitziet, treedt de Omgevingswet per 1 januari 2022 in werking. Per kamerbrief van 20 mei 2020 heeft minister Ollongren de Tweede Kamer daarover geïnformeerd. Volgens de Minister geeft deze datum voldoende ruimte om het wetgevingsproces af te ronden. Wat is op dat punt de stand van zaken? Een overzicht.

Omgevingswet

De Omgevingswet zelf, en de bijbehorende amvb’s[1] en regelingen zijn geruime tijd geleden aangenomen dan wel vastgesteld en in het Staatsblad gepubliceerd. Het wachten is op de inwerkingtreding, die nu dus gepland is op 1 januari 2022. Na de zomer van 2020 zal over deze datum in het parlement worden gedebatteerd.  Belangrijke vraag is of de uitvoeringspraktijk klaar is voor het nieuwe stelsel. Er moet namelijk nog veel gebeuren om de inwerkingtreding van het nieuwe omgevingsstelsel, inclusief digitalisering, soepel te laten verlopen.

Op het gebied van wetgeving wordt op dit moment gewerkt aan aanvullings- en invoeringswetgeving, terwijl tegelijk met de Omgevingswet (en bijbehorende wet- en regelgeving) de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) in werking moet treden.

Aanvullingswetten

Met vier wetten, besluiten en regelingen in aanvulling op de Omgevingswet en de daarop gebaseerde regelgeving worden de onderwerpen Geluid, Bodem, Grondeigendom en Natuur in het stelsel van de Omgevingswet verwerkt. Op dit punt is de laatste maanden veel gebeurd.

• De Aanvullingswet Geluid Omgevingswet is op 9 maart 2020 in het Staatsblad gepubliceerd (Stb. 2020, 83).
• De Aanvullingswet Bodem Omgevingswet is op 16 maart 2020 in het Staatsblad gepubliceerd (Stb. 2020, 87).  
• De Aanvullingswet Grondeigendom Omgevingswet, die een aantal instrumenten van grondbeleid regelt, is op 9 april 2020 in het Staatsblad gepubliceerd (Stb. 2020, 112).
• De Aanvullingswet Natuur Omgevingswet is op dit moment in behandeling bij de Eerste Kamer. Op 30 juni 2020 vond de plenaire behandeling plaats, op 7 juli 2020 volg(d)en de stemmingen.

Voor alle vier onderwerpen zijn ook een Aanvullingsbesluit en –regeling in voorbereiding. Op de conceptwetten, -besluiten en –regelingen kon via een internetconsultatie worden gereageerd. Die consultaties zijn afgerond, met uitzondering van de internetconsultatie op de Aanvullingsregeling Geluid Omgevingswet. Tot en met 20 juli 2020 kan op deze conceptregeling nog worden gereageerd, zie https://www.internetconsultatie.nl/aanvullingsregeling_geluid_omgevingswet.

De Invoeringswet Omgevingswet

De Invoeringswet Omgevingswet is op 17 juni 2020 in het Staatsblad gepubliceerd (Stb. 2020, 172).

Deze wet heeft twee doelen :

1. het aanvullen en wijzigen van de Omgevingswet met zaken die eerder niet ingevuld konden worden of bij nader inzien zullen leiden tot een beter stelsel, en
2. het regelen van een evenwichtige overgang naar het nieuwe stelsel van de Omgevingswet.

Zoals wel vaker het geval zal dus straks, na inwerkingtreding van de Omgevingswet en alle bijbehorende wet- en regelgeving, niet alleen naar de Omgevingswet zelf moeten worden gekeken, maar ook naar de Invoeringswet, om te weten wat de Omgevingswet inhoudt.

In de Invoeringswet wordt (veel) meer geregeld:

• Een nieuw systeem voor nadeelcompensatie en schadeafhandeling bij gedoogplichten
• Regels voor handhaving en uitvoering, in het bijzonder de bestuurlijke boete
• Het Digitaal Systeem Omgevingswet (doelen, onderdelen, verantwoordelijkheden)
• Een vangnet voor het strafbaar stellen van activiteiten met aanzienlijke negatieve gevolgen voor de leefomgeving
• Een grondslag voor burgerparticipatie
• Overgangsrecht

Naast de Invoeringswet is er ook een Invoeringsbesluit Omgevingswet en een Invoeringsregeling. Met het Invoeringsbesluit en -regeling worden eveneens aanvullingen en wijzigingen aangebracht in de amvb’s (zie noot 1) respectievelijk in de Omgevingsregeling.  

Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb)

Deze wet is op 5 november 2019 in het Staatsblad gepubliceerd (Stb. 2019, 382).

Met deze wet zal de toets van een bouwplan aan het Bouwbesluit naar de private sector worden overgeheveld en de aansprakelijkheid van aannemers ten opzichte van opdrachtgevers worden uitgebreid. Het doel is dat de relatie tussen opdrachtgever, de bouwconsument en de bouwende partijen evenwichtiger wordt.

Voor meer informatie over de wetgevingsprocessen, zie :

https://www.eerstekamer.nl/id/vkt1mlo1r6o4/overzicht/stand_van_zaken_wet_en_regelgeving

https://www.eerstekamer.nl/wetsvoorstel/34453_wet_kwaliteitsborging_voor