Niet alleen varkens in nood
Nadat de Afdeling bestuursrechtspraak eerder (uitspraak van 14 april 2021, ECLI:NL:RVS:2021:786) al had uitgesproken dat een belanghebbende die geen zienswijze heeft ingediend tegen een ontwerpbesluit (bijvoorbeeld een ontwerpbestemmingsplan of een ontwerp voor een omgevingsafwijkingsvergunning) toch beroep kan instellen, heeft de Afdeling op 4 mei jl. (ECLI:NL:RVS:2021:953) bepaald dat een niet-belanghebbende die wel een zienswijze heeft ingediend tegen een ontwerpbesluit een ontvankelijk beroep kan instellen tegen het definitieve besluit.
Ook de niet-belanghebbende die verschoonbaar geen of te laat een zienswijze heeft ingediend, zal niet worden tegengeworpen dat hij geen belanghebbende is. In die beroepsprocedure kan hij/zij vervolgens ook inhoudelijke bezwaren naar voren brengen en dus niet alleen procedurele aspecten over de inspraakprocedure.
De Afdeling wijst er vervolgens op dat dat niet hoeft te betekenen dat die beroepsgronden ook tot vernietiging van het bestreden besluit leiden omdat er altijd in beroep (en hoger beroep) nog wordt beoordeeld of de wettelijke normen waarop de appellant zich beroept wel strekken ter bescherming van zijn/haar belangen (het relativiteitsvereiste van artikel 8:69a Awb).
Niettemin heeft deze uitspraak grote gevolgen voor de praktijk. Ook een niet-belanghebbende die wel een zienswijze heeft ingediend kan namelijk nu een ontvankelijk beroep instellen tegen een bestemmingsplan en beroep en hoger beroep tegen een omgevingsafwijkingsvergunning en daarmee het onherroepelijk worden van het betreffende besluit aanzienlijk vertragen. Weliswaar zal het relativiteitsvereiste volgens de Afdeling een corrigerende werking hebben, maar dan zal er toch eerst een uitspraak op het beroep/hoger beroep moeten zijn gedaan en dat kan, in geval van beroep en hoger beroep, zoals bij een omgevingsafwijkingsvergunning mogelijk is, wel tot 2 jaar duren. NB: natuurlijk kon een niet-belanghebbende altijd al beroep instellen, maar dan werd dat er vrij eenvoudig uitgefilterd, terwijl er nu inhoudelijk beoordeeld zal moeten worden of het relativiteitsvereiste aan vernietiging in de weg staat.
In een tijd waarin er een enorme woningbouwopgave ligt, komt dit wel heel slecht uit. Hopelijk wordt dit dan ook met spoed opgelost.
